Daniel zwyczajny (Dama dama) to średniej wielkości ssak z rodziny jeleniowatych, który jest jednym z najbardziej charakterystycznych przedstawicieli fauny polskich lasów. Dorosłe samce, zwane bykami, osiągają długość ciała od 130 do 150 cm, a ich wysokość w kłębie wynosi do 110 cm. Masa ciała byków może dochodzić nawet do 100 kg, podczas gdy łanie (samice) ważą średnio 55 kg. Jedną z cech wyróżniających daniela spośród innych jeleniowatych jest jego poroże – szerokie, łopatowate rogi, które mogą ważyć nawet 7 kg.

Sierść daniela zmienia się zależnie od pory roku – latem zwierzę ma ubarwienie rudobrązowe, z wyraźnymi białymi plamami i ciemną smugą biegnącą wzdłuż kręgosłupa. Zimą jego sierść przyjmuje odcień szaro-popielaty, a plamy zanikają.

Daniele żyją w stadach zwanych chmarami, których strukturą zarządza zazwyczaj doświadczona łania. Chmara składa się z łań z cielętami, młodych osobników obu płci oraz – w okresie godowym – byków. Poza sezonem rui samce prowadzą samotniczy tryb życia lub tworzą małe grupy. Okres godowy, zwany bekowiskiem, przypada na październik i listopad. W tym czasie byki wydają charakterystyczne dźwięki przypominające chrapanie, które mają na celu przyciągnięcie łań i odstraszenie rywali. W przeciwieństwie do rykowiska jeleni, bekowisko danieli jest mniej intensywne, a fizyczne starcia między samcami zdarzają się rzadko, głównie gdy różnice w sile i kondycji są wyraźne.

Po ciąży trwającej około 220–230 dni, łania rodzi zwykle jedno, rzadziej dwa cielęta, które już po tygodniu zaczynają podążać za matką. Młode karmione są mlekiem do kolejnego sezonu rui, a dojrzałość płciową osiągają w wieku 2–3 lat. Byki często przystępują do rozrodu dopiero po pełnej dojrzałości fizycznej, czyli około 5 roku życia.

Daniel jest gatunkiem o dużych zdolnościach adaptacyjnych. W Polsce występuje głównie w borach mieszanych i liściastych, zwłaszcza tam, gdzie lasy graniczą z otwartymi przestrzeniami, takimi jak łąki czy pola uprawne. Unika terenów podmokłych i bagiennych, ponieważ jest przystosowany do suchych, śródziemnomorskich siedlisk.

Jest roślinożercą, którego dieta zmienia się w zależności od pory roku. Latem preferuje trawy oraz liście jeżyny i bluszczu, a jesienią i zimą żywi się korą drzew, pędami roślin iglastych, żołędziami, bukwią i kasztanami.

Daniele mają niewielkie wymagania siedliskowe i są aktywne w ciągu dnia, co czyni je atrakcyjnymi dla miłośników przyrody i obserwatorów dzikich zwierząt. W małych kompleksach leśnych, które nie nadają się do hodowli jelenia szlachetnego, daniel często zajmuje ekologiczną niszę.

Współczesna hodowla danieli w Polsce prowadzona jest w sposób zrównoważony. W ośrodkach leśnych monitoruje się stan zdrowia i liczebność populacji, a także kontroluje się ich żerowanie, by zapobiec nadmiernemu uszkadzaniu roślinności.

W Nadleśnictwie Ciechanów daniela zwyczajnego można spotkać na terenie leśnictw Lekowo oraz Rydzewo, gdzie znajduje się ośrodek hodowli zwierzyny. W tych rejonach daniel zwyczajny jest jednym z gatunków charakterystycznych, a miłośnicy przyrody mają okazję obserwować ten gatunek w lasach naszego regionu.

Zdjęcia autorstwa Miłosz Pogorzelski